door Esther Tenhagen

Een boom, een dier, een mens…..elk wezen leeft dankzij de kracht van de vier natuurkwaliteiten. De kwaliteit Warm zorgt voor een opgaande, uitgaande beweging en voor actie en versnelling van processen. Zodra de natuurkwaliteit Koud meer en meer gaat gelden wordt een beweging gezien naar binnen en de diepte waardoor processen vertragen en tot rust komen.  Deze voortdurende actie en reactie wordt in het groot gezien, zoals bij de seizoenen en eb en vloed maar ook in het klein. Van actie op de dag naar rust en stilte in de nacht en van een warming up voor het sporten naar een cooling down erna.

Je herkent de natuurkwaliteiten niet alleen langs de as Warm/Koud. De andere as, Vocht en Droog, laat ook actie en reactie zien. Van vormverlies en verbinding naar zichtbare structuren en concentratie van stoffen. Voortdurend laat de hele natuur op beide assen beweging zien.

Lente

En toen kwam eindelijk de lente en de beweging naar Warm werd ingezet. Een beweging naar buiten en naar boven. Een beweging die aanzet tot acties en die een versnelling van processen geeft. Zo kun je dat wat je in de rust van de winter diep van binnen, in je wortels, hebt ontdekt, je je her-innert hebt, uit gaan leven. Je hebt ineens meer  energie om dingen aan te pakken, je krijgt een prachtig idee en het wordt ineens de hoogste tijd om dat geweldige plan ten uitvoer te brengen.

Soms is een voorjaarsreiniging of grote schoonmaak nog nodig om echt op gang te komen en om nog even af te rekenen met het opgeslagen wintervet of het afval dat je tegen kwam bij je reflectie en introspectie in de winter. Maar joehoe, beste wereld….. let op, want hier ben ik….ik heb iets voor jullie. Ik voeg iets toe aan deze wereld, iets dat alleen ik toe te voegen heb en waar ik een hele winter op gebroed heb…….. ik SPRING, ik kom naar je toe en laat het je zien……ik vier de lente!

Zomer

De natuur laat zich zien in kleuren, geuren en allerlei vormen. De natuurkwaliteit Warm zorgt dat alles meer aan de oppervlakte komt en tot volle wasdom. Het wordt je zo heel duidelijk. Aan de bloemen kun je zien welke plant het is en het blad vertelt je het verhaal van de boom. De dieren en mensen trekken er op uit, laten de wereld van hen horen en bruisen van levenslust.

Maar dan, op hele hete dagen, op het toppunt van de hitte, ontstaat een reactie. De beweging naar Koud wordt ingezet om te zorgen dat we niet te ver doorslaan. We eten nu verkoelende producten zoals rauwkost, salades en we willen graag ijs in onze drankjes. We maken gebruik van kruiden die verkoelend werken zoals munt en lavendel. Ook onze leefstijl passen we aan. We houden siësta, zoeken de schaduw op en houden ons hoofd koel. We voelen de kentering in de natuur. We weten dat we ons nú nog kunnen vullen met de warmte van de zon maar dat daar ook weer een einde aan gaat komen.

Herfst

Als de ‘R’ in de maand komt is het dan zover. We kunnen ons nog een tijdje voeden met producten uit de natuur die veel kracht van de zon hebben opgedaan zoals tomaten, druiven en pompoenen. En verder vertrouwen we erop dat we voldoende warmte hebben getankt om de komende seizoenen op te kunnen teren.

Het wordt kouder. In de herfst is het tijd om te laten gaan. De natuur trekt zich terug. De planten laten hun vruchten en bladeren vallen. Het skelet, de structuur van de boom wordt zichtbaar in. De sapstroom vertraagt en concentreert zich in de wortels. De dieren leggen reserves aan op vaste plaatsen en er wordt gezocht naar de juiste schuilplaatsen. De mensen zie je minder op straat en vind je meer binnen in hun huizen. Ze worden bleker, de polsslag verdiept zich en ze hebben minder zin om hun bed uit te komen.  

Heb jij het moeilijk in deze tijd? Sta je liever in de zomerstand? Geen zin in kou en wintertijd? Realiseer je dan dat je onderdeel bent van de natuur en dat je maar beter kan meebewegen. Tegen de stroom op zwemmen kost namelijk veel meer energie en jouw energie heb je straks, als het echt koud gaat worden, nog hard nodig om warm te blijven.

Sinterklaas

Voor de natuur klaar is om de winter in te gaan moet er wel geëvalueerd (Droog) worden. Want wat kan er weg en wordt los gelaten? Waar en waarmee willen we de winterslaap in gaan? Waarover willen we dromen en reflecteren als we straks op de bank voor het vuur komen te zitten?

Sinterklaas biedt ons hulp. Zijn bont gekleurde Pieten hebben ons het hele jaar in de gaten gehouden. De Goedheiligman weet wat goed ging en in overeenstemming was met onze authenticiteit. Ook  zag hij wat er minder ging, waar we onszelf voor de gek hielden en waar verandering nodig is. Nou is het niet altijd leuk om jezelf hier aan te herinneren. Maar Sinterklaas is een hele lieve man. Hij zal ons er op een grappige manier op wijzen met behulp van zijn grote boek. Let ook goed op de strekking van de gedichten die je krijgt. Deze helpen je veel te her-inneren, een beweging naar Droog en Koud. Evalueer  je acties en ook je nalatigheden, je analyses en je ervaringen en intuïties. Laat dan los wat niet meer bij je past en waar je niets meer mee kan. Hetgeen er over blijft neem je mee, steeds dieper in je eigen wortels. En net als de rest van de natuur om je heen is het de bedoeling dat je nu rust neemt voor introspectie en reflectie.

Kerst

Al zolang de bronnen het ons melden wordt er feest gevierd rond 21 december, de kortste dag van het jaar. En weet je wat daar zo bijzonder aan is? Op het punt waar het ene uiterste wordt bereikt start een begin naar het andere uiterste. Daar waar het donkerste moment wordt bereikt, wordt het tegengestelde geboren….. het licht. In het verhaal van de kerst wordt dit gesymboliseerd in de geboorte van Jezus.

In alles om ons heen zien we dit terug. Dode materie (vb. een boom) biedt voedsel voor de start van nieuw leven, midden in de nacht tellen we het eerste uur van de nieuwe dag, de koning is dood, leve de koning!, de een zijn dood is de ander zijn brood, goede voornemens (lees: nieuwe gewoonten) voor een nieuw jaar, enzovoorts. Prachtig toch? En een feestje waard ook, vind ik. Want zonder deze dynamiek komen processen tot stilstand en zou er geen leven mogelijk zijn.(In het oude denk- en kennissysteem (Aarde, Water, Lucht en Vuur; gebaseerd op de vier natuurkwaliteiten Koud, Warm, Droog en Vocht) van de oude Grieken wordt deze dynamiek zichtbaar in het actie/reactiepatroon. Op de as Warm/Koud zien we dat waar veel Koud is, verwarming volgt en dat verkoeling volgt daar waar het heel Warm is. Voor de as Droog/Vocht geldt precies hetzelfde.)

Met kerst vieren we het licht in de duisternis. We vieren het vermogen van de natuur tot actie en reactie waardoor leven mogelijk is. Deze dynamiek, dit natuurlijk vermogen is in ieder levend wezen aanwezig.

Winter

…………….en dan is er rust ……… er hoeft even helemaal niets. Weet je niet hoe dat moet? Observeer dan de natuur, ze doet het je voor. Kijk naar de plantjes, de meeste zie je niet. Kijk naar de dieren, je ziet en hoort ze veel minder nu, kijk op straat, je ziet minder mensen nu het kouder is en er is minder reuring buiten op straat.

Neem rust. Pas je aan, aan de natuur. Eet minder, beweeg minder, praat minder, doe minder. Wees blij met je luie billen en denk, voel, ervaar wat er diep van binnen bij je zit. Voel de waarde van de stilte, de ogen gesloten voor de rest en ja zelfs voor de ander en verzink in je eigen gedachten, gevoelens, ervaringen en her-inneringen. Ontdek laagjes in de diepte en ervaar wat er is als de rest om je heen/de wereld wat stiller wordt.

Om te zorgen dat we niet te ver doorslaan in de beweging naar Koud, voeden we ons nu het liefst met warme spijzen en dranken. Soepen, stoofschotels en ovengerechten zouden nu vaak op het menu moeten staan en ook kruiden die verwarmend werken zoals gember, kaneel, venkel, oregano en tijm.

En wacht nog even…….. want straks, aan het einde van de winter, ontstaat er…….. ogenschijnlijk uit het niets en als vanzelf een vuurtje, een ieniemienie klein vlammetje. Het wakkert je aan, je krijgt een idee, je voelt een passie, je ervaart dat je gegrepen wordt door iets, dat iets je raakt.  Het is tijd voor iets nieuws, een nieuw begin, tijd om naar buiten te komen. De lente lonkt. Steek voorzichtig je grote teen naar buiten en je neus in de lucht maar wees voorzichtig want de koude is nog niet weg. Wacht nog even op meer warmte. De lente lonkt, je ruikt haar soms al maar ze is er nog niet. Wacht nog maar even…

En jij?  

De krachten van de vier natuurkwaliteiten worden bij een mens niet alleen zichtbaar op lichamelijk niveau. De 4 natuurkwaliteiten zijn in ieder moment én op elk niveau zichtbaar.  We kunnen uitzinnig uit ons dak gaan en we kennen momenten van bezinning en reflectie waardoor bewegingen op de Warm/koud as zichtbaar worden. We kunnen ons focussen en gortdroog  en zeer detaillistisch redeneren maar ook flierefluiten, fantaseren en intuïtief aanvoelen. In samenzijn met anderen hebben we soms de behoefte ons diep (Koud) te verbinden (Vocht) maar vragen we ook soms hulp om door het bos de bomen te zien (Droog) en spreken we uit wat ons dwars zit, (Warm).