De paardenbloem (Taraxacum officinale) is een plant die je in het voorjaar niet kunt missen. Ze groeit letterlijk overal – in tuinen, bermen en tussen stoeptegels – en wordt vaak nog gezien als ‘onkruid’. Maar voor de natuurgeneeskundige therapeut is ze juist een rijke bron van werkzame stoffen en mogelijkheden, zowel binnen de fytotherapie als in zelfzorg.

Herkenning in het kort

De meesten van jullie kennen de paardenbloem ongetwijfeld, maar toch – even een korte reminder dat de paardenbloem (Taraxacum officinale) een rozet vormt van diep ingesneden, getande bladeren. Ze heeft een holle, bladloze stengel waar wit melksap uit komt bij het afbreken. De bloem is helder geel en verandert na de bloei in een pluizenbol met zaden. Je vindt haar in het voorjaar vrijwel overal: in grasvelden, bermen en zelfs tussen stoeptegels.

Een krachtig voorjaarskruid in de praktijk

In de kruidengeneeskunde staat paardenbloem bekend als amarum purum – een zuivere bitterstofplant die met name de lever, galblaas en spijsvertering stimuleert. Door haar bitterstoffen, kalium, flavonoïden en inuline is ze breed inzetbaar in het voorjaar, wanneer het lichaam van nature de neiging heeft om te reinigen en te ontlasten.

Werkingsgebieden in de fytotherapie:

• Sterk cholereticum & cholagogum – stimuleert de aanmaak én de afvoer van gal
• Digestivum – activeert maag, pancreas en darmen
• Diureticum – vooral het blad werkt urinezuurdrijvend, kaliumsparend
• Antidyscraticum – helpt bij intern ‘milieuherstel’, vooral bij huidproblemen, reuma en jicht
• Tonicum – versterkend bij zwakke constitutie, met name cholerisch of flegmatisch

Indicaties zijn o.a. lever- en galstoornissen, hypercholesterolemie, chronische huidaandoeningen, jicht, artritis, verminderde spijsvertering, obstipatie, oedeemvorming, pancreasinsufficiëntie en voorjaarsmoeheid.

Let op bij melancholische constituties: combineer paardenbloem dan met spasmolytische kruiden zoals kamille of citroenmelisse. Lees hier meer over wat een melancholicus is.

Voor zelfzorg en energetische ondersteuning

Ook in zelfzorg is paardenbloem goed inzetbaar – bijvoorbeeld als milde ondersteuning bij voorjaarsmoeheid, een trage spijsvertering of bij een detoxkuur. Een eenvoudige thee van jonge bladeren of wortel kan dagelijks gebruikt worden, bij voorkeur vóór de maaltijd.

Energetisch gezien heeft paardenbloem een droge, koude kwaliteit, passend bij de lente en bij klachten die gepaard gaan met hitte of vochtophoping. Ze helpt bij het weer laten stromen van energie, zowel fysiek (zoals bij stagnatie in de onderbuik) als mentaal (vasthouden, vastzitten, niet kunnen loslaten).

Culinaire toepassingen

Naast haar therapeutische kracht biedt paardenbloem ook mogelijkheden in de keuken. Denk aan:

• Bladeren: licht bitter, jong geplukt geschikt voor pesto, salade of lente-thee
• Bloemen: voor siroop of ‘paardenbloem-honing’
• Wortel: geroosterd als koffievervanger of als thee bij vermoeidheid en spijsverteringsklachten

In een volgende blog delen we een recept met paardenbloem zodat je ook zelf aan de slag kan.

Let op: oogst altijd op een schone plek, ver van verkeer of vervuilde grond.

Meer dan een ‘simpel kruid’

De paardenbloem is een prachtig voorbeeld van een alledaagse plant met diepgaande werking. Ze leert ons dat geneeskracht overal om ons heen groeit – en dat eenvoud soms het meest effectief is.

Werk jij in jouw praktijk met paardenbloem, of gebruik je het zelf in een ritueel of recept? Laat het ons weten – we delen graag ervaringen van collega’s en studenten.

Wil je leren hoe je kruiden zoals deze veilig en effectief kunt inzetten? Schrijf je dan hier in voor onze opleiding op kom eens sfeerproeven tijdens een open dag.